Trong Kinh thánh, lịch sử, khảo cổ học và truyền thuyết của các nền văn hoá khác nhau đều có ghi chép về trận Đại hồng thuỷ và chiếc tàu cứu thế giới. Gần đây các nhà khoa học đã giải mã thành công 2 văn bản của nền văn hóa Lưỡng Hà ghi chép về trận lũ lụt kinh hoàng này.
Lũ lụt luôn là nỗi kinh hoàng đối với con người. Người xưa khi được cảnh báo về một trận lụt lớn thì họ đã nghĩ đến việc chuẩn bị tàu thuyền lớn để di tản, bảo vệ nòi giống và cứu thế giới của mình.
Sử thi Gilgamesh: Văn bản đầu tiên trên thế giới ghi chép về Đại hồng thuỷ
-
- Sử thi Gilgamesh số 11 có nội dung mô tả chi tiết về một trận lũ lụt kinh hoàng. (Hình ảnh: BabelStone/Wikimedia Commons/Public Domain)
Tấm bia số 11 trong Sử thi Gilgamesh là một mảnh đất sét nung có chứa những dòng chữ hình nêm, dạng chữ viết lâu đời nhất, mô tả trận lũ lụt kinh hoàng quét qua Babylon. Nó được coi là một trong những văn bản lịch sử lâu đời nhất trên thế giới.
Theo Live Science, tấm bia này được tìm thấy ở Nineveh (còn được gọi là Kouyunjik), một thành phố cổ của người Assyria ở Thượng Lưỡng Hà (Iraq ngày nay).
Bộ Sử thi Gilgamesh gồm có 12 văn bản cổ đại có thể có niên đại sớm nhất là vào thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên, nhưng tấm bia số 11 đặc biệt này lại có niên đại vào thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên.
Nội dung của tấm bia số 11 cho chúng ta biết gì về quá khứ: Câu chuyện sử thi được khắc trên tấm bia cổ giống một cách kỳ lạ với câu chuyện trong Sách Sáng Thế của Kinh thánh về trận Đại hồng thuỷ và con tàu của Noah. Sách Sáng Thế là cuốn đầu tiên của Kinh Cựu Ước, được viết vào khoảng năm 1450-517 trước Công nguyên.
Tấm bia cổ này mô tả rằng các vị thần đã gửi một trận lụt xuống để hủy diệt Trái đất. Tuy nhiên, một vị thần, Ea, đã cảnh báo Utu-napishtim, người cai trị một vương quốc cổ đại, về kế hoạch và hướng dẫn anh ta đóng một chiếc thuyền để cứu bản thân, gia đình cùng với "các loài chim và thú đủ loại", theo Bảo tàng Anh (British Museum).
Giống như trong Sách Sáng thế ký, những người trên chiếc thuyền cứu thế giới này đã thả chim để xem liệu nước đã rút đủ để đất liền nổi lên hay chưa. Sau đó, Utu-napishtim kể cho Gilgamesh nghe về trải nghiệm của mình, theo nội dung của văn bản. Nội dung này bằng tiếng Anh được đăng trực tuyến tại đây - tấm bia thứ 11 của Sử thi Gilgamesh.
Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra tấm bảng có kích thước khoảng 15 x 13 cm này vào cuối những năm 1800 nhưng không thể đọc được nội dung của các dòng chữ. Theo Smithsonian, sau khi bàn giao hiện vật cho bảo tàng, một nhà nghiên cứu tên là George Smith đã giải mã văn bản và nói: “Tôi là người đầu tiên đọc nó sau hơn hai nghìn năm bị lãng quên”.
Mặc dù tấm bảng này là bằng chứng đầu tiên về câu chuyện Noah và trận Đại hồng thuỷ đến từ một nền văn hóa khác, nhưng các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra những tấm bảng chữ nêm cổ khác với những câu chuyện lũ lụt tương tự.
Văn bản cổ đại khắc bằng tiếng Akkad trên tấm đất sét nung
-
- Tấm bảng đất sét nung khắc bằng tiếng Akkad với nội dung về một trận lụt kinh hoàng ở Babylon trong Sử thi Athrasis. Ảnh: Daderot/Wikimedia Commons/Public Domain
Theo trang Corsair.themorgan, tấm đất sét cổ đại bằng tiếng Akkad được viết bằng chữ hình nêm, có nguồn gốc từ Lưỡng Hà vào khoảng 3.200 năm trước Công nguyên, được làm vào khoảng năm 1646-1626 trước Công nguyên (sớm hơn ít nhất là 200 năm so với sách Sáng thế ký) tại thành phố Sippar của Babylon, trên bờ phía đông sông Euphrates.
Chúng ta biết được điều này nhờ vào đoạn văn ngắn gọn có tiêu đề: “Khi các vị thần là con người”. Nội dung của văn bản này kể về một trận Đại hồng thủy và chiếc thuyền cứu thế giới, mà cũng được ghi chép trong Sử thi Gilgamesh, sách Sáng thế ký của Kinh thánh. Có thể tham khảo nội dung được dịch sang tiếng Anh tại The Morgan Library & Museum.
Tấm bảng này, được viết bằng tiếng Akkadian, là một phần của Sử thi Atrahassis nói về sự sáng tạo của các vị thần đối với bầu trời, gió và nước của người Sumer. Enki, thần nước, cảnh báo người anh hùng Atrahasis rằng vị thần độc ác Enlil đang lên kế hoạch tiêu diệt loài người bằng cách gây ra một trận lụt tàn khốc trên khắp vùng đất và thúc giục anh ta đóng một chiếc thuyền để trốn thoát và cứu những sinh vật khác.
Trong văn bản có ghi: “Những thú rừng…ngoài đồng/Từng cặp một ông đem lên thuyền/Lũ lụt gầm thét như trâu/Như lừa rừng gào gió/...Suốt bảy ngày bảy đêm/Thác lũ, giông tố và lũ lụt ập đến”.
Điều này cho thấy câu chuyện về trận Đại hồng thuỷ đã được lưu truyền từ lâu trước khi kinh thánh tiếng Do Thái được viết ra. Nói cách khác, Sử thi Gilgamesh có thể là văn bản lịch sử đầu tiên viết về Đại Hồng Thuỷ và con tàu Noah.
Những câu chuyện về Đại hồng thuỷ ở Việt Nam và Trung Quốc
Trận lụt đầu tiên trong lịch sử ở Việt Nam đã được ghi lại trong câu chuyện thần thoại, khi Sơn Tinh lên đỉnh Tản Viên tránh lũ và dời núi chống lụt. Thủy Tinh dâng nước muốn đánh sập những ngọn núi nhưng thất bại.
Tản Viên nằm trong dãy núi cao nhất ở phía nam kinh đô Văn Lang. Dãy núi này rất lớn, với những chân đồi kéo dài ra xa. Đỉnh cao nhất có hình tròn như chiếc ô, Sơn Tinh đã di tản lên đây tránh lũ nên người dân gọi là Tản Viên sơn, dịch nghĩa là “núi ô trốn”. Theo truyện cổ tích này, trận lụt xảy ra vào đời vua Hùng thứ 18, theo VTVNews.
Trung Quốc xảy ra Đại hồng thuỷ sớm hơn, đó là khi thần nước Cung Công gây ra trận đại lũ lụt đầu tiên vào thời kỳ cổ đại, bà Nữ Oa đã chống lụt theo cách khó khăn nhất, đó là vá trời. Cha của vua Đại Vũ dời núi ngăn cơn đại hồng thủy thứ 2 của Trung Quốc và thất bại. Chỉ đến khi Đại Vũ vừa ngăn dòng nước lũ vừa nạo vét sông ngòi thì mới trị thủy thành công.
Những hành động chủ động chống lụt như bà Nữ Oa vá trời, Sơn Tinh dời núi ngăn dòng nước lũ của Thủy Tinh, vua Vũ nạo vét sông ngòi… cho thấy luôn có các vị Thần hiện hữu để hỗ trợ con người khi các vị Thần khác trừng phạt họ; đó là khi nhân loại không còn đạo đức ước thúc, không biết trân trọng thiên nhiên, sự sống…
Liệu rằng sẽ có con tàu Noah thứ hai sắp tới để cứu nhân loại thoát khỏi nạn tuyệt chủng hay không khi ngày nay chúng ta đang phải đối mặt với biến đổi khí hậu, thiên tai và nhân tai?
