Sai lầm của Bắc Kinh trong việc gia tăng công suất sản xuất sẽ còn tồn tại dai dẳng trong một thời gian nữa và làm trầm trọng thêm các vấn đề khác của nền kinh tế Trung Quốc.
Bài bình luận
Đối mặt với sức kéo lùi kinh tế từ cuộc khủng hoảng bất động sản đang diễn ra, những người tiêu dùng chán nản và các chủ doanh nghiệp tư nhân nản lòng ở Trung Quốc, chính quyền Trung Quốc đã dồn sức nặng của việc kế hoạch hóa vào hoạt động sản xuất, đặc biệt là các lĩnh vực mà họ gọi là "lực lượng sản xuất mới".
Chúng bao gồm chất bán dẫn, pin xe điện (EV), năng lượng mặt trời và điện gió. Vì Trung Quốc vẫn là một nền kinh tế chỉ huy nên tiền đã đổ vào các lĩnh vực này. Có vẻ như không ai cân nhắc đến việc sản lượng từ sự tăng cường sản xuất này sẽ đi về đâu. Nền kinh tế trong nước vốn trì trệ không thể hấp thụ được nó, và thế giới phương Tây phát triển đã và đang phản đối thương mại với Trung Quốc vì nhiều lý do. Hiện tại, Trung Quốc có nhiều công suất ở những lĩnh vực này hơn so với khả năng sử dụng của họ và của bất kỳ ai. Điều đó không giúp ích nhiều cho nền kinh tế.
Các nguồn tin ở Hoa Kỳ, Châu Âu và Nhật Bản đều chỉ ra tình trạng dư thừa công suất đáng lo ngại này. Liên minh Châu Âu (EU) coi đây là lý do khiến Trung Quốc bán phá giá xe điện giá rẻ trên thị trường Châu Âu, nghiêm trọng đến mức EU đang chuẩn bị áp thuế nặng đối với các sản phẩm này.
Không có gì ngạc nhiên khi giới lãnh đạo Trung Quốc phủ nhận việc có bất kỳ công suất dư thừa nào. Theo tuyên bố gần đây của người lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, "không có cái gọi là vấn đề thừa công suất của Trung Quốc". Ông lập luận rằng nếu xe điện Trung Quốc tràn vào Châu Âu, thì đơn giản là vì chúng là những chiếc xe tốt hơn và có sức cạnh tranh hơn so với sản phẩm của phương Tây. Ông có thể đúng về sức cạnh tranh của xe điện Trung Quốc, nhưng điều đó không liên quan nhiều đến tình trạng thừa công suất. Về điểm đó, luồng thông tin từ Trung Quốc cho thấy ông đã sai.
Ngay cả những khu vực không được chỉ định là "lực lượng sản xuất mới" cũng cho thấy dấu hiệu dư thừa. Ví dụ, sản xuất thép đã tăng vượt xa nhu cầu trong nước. Năm 2001, sản lượng thép ở Trung Quốc gần bằng mức sử dụng trong nước. Đến năm 2023, sản lượng thép vượt quá mức sử dụng trong nước 5% và năm nay, có vẻ như nó sẽ vượt quá mức sử dụng trong nước 8%.
Chắc chắn, phần lớn điều này phản ánh tác động của cuộc khủng hoảng bất động sản và sự sụp đổ của nhu cầu xây dựng đối với thép. Tuy nhiên, đó vẫn là sự dư thừa. Tấm pin mặt trời là một trong những lĩnh vực được lựa chọn để nhận hỗ trợ đặc biệt và mức dư thừa ở đó lớn hơn nhiều. Việc lắp đặt trong nước thực sự đã tăng mạnh từ mức 50 gigawatt năm ngoái lên mức có thể là 90 gigawatt trong năm nay. Tuy nhiên, sản lượng sản xuất đã vượt xa các mức này và có dấu hiệu tăng lên hơn 150 gigawatt trong năm nay. Thật hợp lý khi đặt câu hỏi liệu Trung Quốc sẽ bán tất cả các tấm pin này ở đâu và tại sao các nhà lập kế hoạch lại không cân nhắc đến điều đó khi họ thực hiện việc tăng cường sản xuất.
Các thước đo khác, mặc dù ít trực tiếp hơn, cũng cho thấy cùng một câu chuyện. Năm ngoái, khi bắt đầu thúc đẩy "lực lượng sản xuất mới", chi tiêu đầu tư vào thiết bị điện và xe điện đã tăng vọt bất thường. Đối với thiết bị điện, mức chi tiêu đó đã tăng 40% và đối với xe điện, mức chi tiêu đó tăng 25% - cả hai đều cao hơn nhiều so với mức tăng 5% của công suất sản xuất nói chung.
Năm nay, như thể để tuyên bố rằng chưa bao giờ có lý do chính đáng cho mức tăng đó, chi tiêu đầu tư vào thiết bị điện và xe điện đã giảm trở lại mặt đất và hiện đang chậm hơn một chút so với tổng chi tiêu đầu tư vào sản xuất. Nhưng các khoản chi tiêu tăng vọt trước đó rõ ràng đã tạo ra tình trạng dư thừa công suất. Nếu các thước đo trực tiếp là khó tìm, thì sự sụt giảm trong biên lợi nhuận gộp của ngành sản xuất là bằng chứng. Hiện tại, nó đang thấp hơn khoảng 2% so với mức trung bình dài hạn.
Trong một nền kinh tế tăng trưởng nhanh, như Trung Quốc trước đây, các vấn đề về công suất dư thừa có thể được khắc phục chỉ trong một hoặc hai năm tăng trưởng của nhu cầu, thường là ít hơn. Mặt khác, nếu Trung Quốc là công xưởng của thế giới, như trước đây, thì công suất dư thừa sẽ biến mất nhanh chóng. Tuy nhiên, nền kinh tế Trung Quốc không tăng trưởng nhanh và Trung Quốc cũng không còn là công xưởng của thế giới.
Do đó, sai lầm trong việc gia tăng công suất sản xuất này sẽ còn tồn tại dai dẳng trong một thời gian nữa và làm trầm trọng thêm các vấn đề khác của nền kinh tế Trung Quốc. Sẽ mất nhiều thời gian hơn nữa để giải quyết tình trạng mất cân bằng của nền kinh tế Trung Quốc vì thế giới phương Tây phát triển và Nhật Bản đã quay lưng lại với thương mại của Trung Quốc, ít nhất là ở mức độ mà họ từng tham gia. Đây không phải là lần đầu tiên các nhà hoạch định của Bắc Kinh làm trầm trọng thêm các vấn đề kinh tế của đất nước.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất định phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
Tác giả Milton Ezrati là biên tập viên của The National Interest - một chi nhánh của Trung tâm Nghiên cứu Nguồn Nhân lực tại Đại học Buffalo (SUNY), và là nhà kinh tế trưởng của Vested - công ty truyền thông có trụ sở tại New York. Trước khi gia nhập Vested, ông từng là nhà chiến lược thị trường và nhà kinh tế trưởng cho Lord, Abbett & Co. Ông thường xuyên viết bài cho City Journal và viết blog cho Forbes. Cuốn sách mới nhất của ông có nhan đề "Thirty Tomorrows: The Next Three Decades of Globalization, Demographics, and How We Will Live" (30 mươi năm sau: Ba thập kỷ tiếp theo của toàn cầu hóa, nhân khẩu học, và cách chúng ta sẽ sinh sống).
