Mối nguy của thuốc kháng sinh là việc tiêu diệt không chọn lọc vi khuẩn trong ruột - cả lợi lẫn hại. Giờ đây, đã có tiềm năng để bảo vệ những vi khuẩn có lợi.
Các nhà nghiên cứu tin rằng họ đã tạo ra một loại hợp chất mới, một loại kháng sinh chỉ tiêu diệt các vi khuẩn có hại nhất, mà không gây ra tác dụng phụ nguy hiểm.
Các nhà khoa học tại Đại học Illinois đã chấp nhận thử thách để tạo ra một loại kháng sinh có thể tiêu diệt các vi khuẩn gram âm, loại vi khuẩn thường hay kháng thuốc, mà không tiêu diệt các vi khuẩn khác vốn cần thiết cho sức khỏe. Nếu vi khuẩn không phát triển được khả năng kháng lại loại thuốc này, thì đây có thể là một bước đột phá đáng kể trong điều trị nhiễm trùng cho nhiều năm sắp tới.
Giáo sư hóa học Paul Hergenrother, một lãnh đạo của nghiên cứu, cho biết mọi người đang dần nhận ra rằng thuốc kháng sinh cứu sống người, nhưng đồng thời cũng có các tác dụng phụ nghiêm trọng.
“Khi điều trị nhiễm trùng, chúng cũng đang tiêu diệt vi khuẩn có lợi của chúng ta”, ông Hergenrother nói trong một thông cáo báo chí. “Chúng tôi đã muốn nghĩ tới thế hệ kháng sinh tiếp theo, có thể được tạo ra để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh chứ không phải các vi khuẩn có lợi”.
Nghiên cứu này tập trung vào việc tiêu diệt vi khuẩn gram âm gây bệnh, vốn khó tiêu diệt hơn vì chúng có lớp bảo vệ kép. Kristen Muñoz, tác giả chính của nghiên cứu nói, các loại thuốc sử dụng trong bệnh viện để tiêu diệt vi khuẩn gram âm có hại cũng đồng thời chống lại vi khuẩn có lợi.
“Hầu hết các loại kháng sinh được phê duyệt để sử dụng trên lâm sàng, sẽ chỉ tiêu diệt được vi khuẩn gram dương hoặc cùng lúc tiêu diệt cả vi khuẩn gram dương lẫn gram âm”, bà Muñoz nói trong thông cáo báo chí.
Bà cũng nói, colistin, một loại kháng sinh kê đơn, dùng để chống lại vi khuẩn gram âm, đã được biết đến là gây ra tiêu chảy, cũng như viêm đại tràng, tình trạng thậm chí có thể gây tử vong. Colistin cũng gây hại cho gan và thận, vì vậy nó “thường chỉ được sử dụng như lựa chọn sau cùng”, các nhà khoa học viết trong nghiên cứu của họ.
Hứa hẹn một hướng đi mới
Bà Muñoz cho biết trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times, nhóm nghiên cứu đã bắt đầu quan tâm đến việc tìm kiếm một loại kháng sinh tốt hơn, bởi vì, trong hơn 50 năm qua, đã không có một loại kháng sinh mới nào chống vi khuẩn gram âm được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt. Vi khuẩn gram âm là loại vi khuẩn cực kỳ khó điều trị.
Bà Muñoz cho biết hầu như tất cả các loại kháng sinh được sử dụng trong các cơ sở y tế đều gây ra mất cân bằng vi khuẩn trong đường tiêu hóa, "bởi vì chúng không phân biệt giữa vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại". Mục tiêu của nghiên cứu này là tìm kiếm một chất kháng khuẩn, có "khả năng chọn lọc giữa vi khuẩn gram âm với gram dương, và có khả năng chọn lọc cao hơn giữa mầm bệnh và vi khuẩn cộng sinh". Vi khuẩn cộng sinh là những vi khuẩn giúp bảo vệ hệ miễn dịch của cơ thể khỏi sự xâm nhập của các mầm bệnh.
Loại thuốc mới, lolamicin, đã được chứng minh là có hiệu quả trên chuột đối với viêm phổi cấp và nhiễm trùng máu. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, Sepsis (đáp ứng viêm hệ thống nghiêm trọng do nhiễm trùng máu), một biến chứng của nhiễm trùng máu (septicemia), gây ra khoảng 270.000 ca tử vong trong tổng số 1,7 triệu ca tử vong người lớn mỗi năm tại Hoa Kỳ.
"Tôi nghĩ rằng điểm mấu chốt lớn nhất rút ra từ nghiên cứu này là thành phần chọn lọc kép của lolamicin", bà Muñoz nói. "Ở đây, chúng tôi đã có thể phát triển một loại thuốc không chỉ nhắm chọn lọc vào các mầm bệnh có vấn đề, mà do tính chọn lọc của nó, chúng tôi còn có thể bảo vệ vi khuẩn có lợi và duy trì tính toàn vẹn của hệ vi sinh vật đường ruột. Nghiên cứu ban đầu về lolamicin mở ra cánh cửa để áp dụng chiến lược chọn lọc kép này cho việc phát triển các loại kháng sinh bảo tồn được hệ vi sinh vật trong tương lai. Chúng tôi hy vọng rằng lolamicin có thể mang lại một thế hệ mới của các loại kháng sinh nhắm mục tiêu chọn lọc".
Phát hiện đầy phấn khích
Bà Muñoz cho biết trong quá trình thử nghiệm trên trên chuột sống (in vivo), sử dụng nhiều chủng vi khuẩn khác nhau, các nhà nghiên cứu rất vui mừng khi thấy giả thuyết của họ về việc phát triển một kháng sinh phổ hẹp là có triển vọng. Hệ vi sinh vật đường ruột của chuột là một công cụ tốt để mô hình hóa nhiễm trùng ở người vì hệ vi sinh vật đường ruột của chuột và người có nhiều điểm tương đồng. Kháng sinh gây mất cân bằng vi khuẩn ở chuột sẽ có tác dụng tương tự trên người.
“Tôi rất phấn khích khi lần đầu tiên tạo ra hợp chất này và phát hiện ra rằng nó có hiệu quả chống lại các mầm bệnh gram âm quan trọng. Tuy nhiên, và có lẽ còn quan trọng hơn, điều chúng tôi quan tâm nhất chính là tác động mà lolamicin có thể mang lại đối với việc phát triển các loại kháng sinh bảo tồn được hệ vi sinh vật trong tương lai”, bà nói.
Lolamicin cũng được phát hiện là có thể ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp do Clostridioides difficile, một loại vi khuẩn nguy hiểm, thường gây nhiễm trùng bệnh viện. Nó được chứng minh là có khả năng chống lại hơn 130 chủng vi khuẩn trong điều kiện nuôi cấy tế bào, tất cả các vi khuẩn đó đều kháng đa thuốc.
Bà Muñoz cho biết, để có thể đưa hợp chất lolamicin thành một loại kháng sinh được phép bán ra trên thị trường, các nhà sản xuất sẽ phải xem xét nhiều yếu tố, bao gồm độ hòa tan, độ pH và dạng tinh thể tối ưu. Các yếu tố cần cân nhắc khác bao gồm liều lượng và dạng bào chế, chẳng hạn như dạng lỏng, viên nén hay thuốc tiêm.
“Chúng tôi vẫn còn một chặng đường dài phía trước, trước khi có thể bào chế hợp chất này thành thuốc kháng sinh,” bà nói. “Lollamicin còn phải trải qua một quá trình dài trước khi được FDA chấp thuận. Thật không may, quá trình từ khi phát hiện ra chất kháng sinh đến khi loại thuốc đó được phê chuẩn để sử dụng trên lâm sàng có thể mất hơn 20 năm. Trong thời gian chờ đợi, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu lolamicin. Chúng tôi muốn tiếp tục thử nghiệm thuốc trên nhiều chủng vi khuẩn hơn và thực hiện các nghiên cứu độc tính chi tiết hơn”.
Theo Huey Freeman, Tân Minh biên dịch
Huey Freeman là một phóng viên báo, biên tập viên và tác giả, gần đây ông đã viết cuốn “Ai đã bắn Nick Ivie?” một cuốn sách tội phạm có thật về vụ sát hại một nhân viên tuần tra biên giới. Ông sống ở Trung tâm Illinois với vợ là Kate.
