Loại quả nặng, đầy gai nhọn và có mùi không mấy dễ chịu này mang trong mình vô vàn lợi ích, bảo vệ tim mạch, chống ung thư, giảm nhẹ chứng trầm cảm và giảm kháng thuốc, hỗ trợ điều trị ung thư. Sầu riêng có giá trị dinh dưỡng cao và rất tốt cho sức khoẻ.
Nhờ hàm lượng dinh dưỡng phong phú, sầu riêng được mệnh danh là "vua của các loại trái cây" ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, mùi nồng đặc trưng của nó khiến nhiều người phân vân.
Người thích sầu riêng sẽ say đắm hương vị ngọt ngào, béo ngậy giống như bánh flan, trong khi những người không thích có xu hướng tránh xa nó.
Mùi đặc biệt này bắt nguồn từ các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi khác nhau, bao gồm thiamin, một loại vitamin (B1) có chứa lưu huỳnh.
Sầu riêng giàu chất dinh dưỡng, bao gồm beta-carotene (tiền chất của vitamin A), vitamin C và các vitamin nhóm B như folate (B9), niacin (B3), thiamin (B1) và riboflavin (B2).
Nó cũng cung cấp các khoáng chất thiết yếu như kali, sắt, canxi, magie, natri, kẽm và phốt pho. Ngoài ra, sầu riêng còn là nguồn cung cấp nước, protein, chất béo và chất xơ dồi dào.
Một cốc cùi sầu riêng cung cấp 83% lượng vitamin B1 và 64% lượng vitamin C khuyến nghị hàng ngày cho phụ nữ trưởng thành. Ở nam giới trưởng thành, tỷ lệ vitamin B1 và vitamin C lần lượt là 76% và 53%.
Sầu riêng cũng chứa nhiều kali, với 1 cốc cùi sầu riêng cung cấp khoảng 23% lượng kali cần thiết hàng ngày cho người lớn.
Sầu riêng giàu polyphenol, bao gồm flavonoid như anthocyanin. Các hợp chất này có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống ung thư, chống đột biến và kháng khuẩn. Giống như thịt quả, hạt sầu riêng cũng có thể ăn được và có giá trị dược liệu.
Vô vàn lợi ích của sầu riêng
1. Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư và kháng thuốc điều trị ung thư
Polyphenol trong sầu riêng không chỉ có tác dụng chống oxy hóa mà theo một bài tổng quan vào năm 2023, còn có thể tăng cường hiệu quả của hóa trị liệu và ngăn ngừa tình trạng kháng đa thuốc ở các tế bào ung thư.
Trong những năm gần đây, giới học thuật ngày càng quan tâm đến việc tìm kiếm các hợp chất tự nhiên có đặc tính chống ung thư. Các thành phần trong sầu riêng, đặc biệt là polyphenol, được chứng minh là có đặc tính này.
Một trong những thách thức lớn của việc điều trị ung thư là tình trạng kháng thuốc, nơi các tế bào ung thư phát triển khả năng chịu đựng thuốc, khiến bệnh ngày càng tiến triển và nặng hơn.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng polyphenol có thể "ức chế hoạt hóa các chất tiền ung thư, cũng như ức chế sự tăng sinh tế bào ung thư, ngăn ngừa di căn và sự hình thành mạch máu mới".
Bên cạnh đó, chúng còn ức chế các protein vận chuyển bơm thuốc ra khỏi tế bào ung thư, do đó làm giảm khả năng kháng thuốc của tế bào ung thư đối với điều trị.
Ngoài ra, polyphenol có khả năng điều chỉnh phản ứng miễn dịch, giảm viêm và gây chết tế bào ung thư.
Flavonoid, một loại hợp chất polyphenol, đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác nhau.
Một nghiên cứu của Ý trên 10.000 ca mắc bệnh ung thư và hơn 16.000 người đối chứng cho thấy một số hợp chất flavonoid, đặc biệt là flavonol, có tác động đáng kể đến bệnh ung thư.
Cụ thể, flavonol làm giảm 36% nguy cơ mắc ung thư thanh quản và flavanone làm giảm 62% nguy cơ mắc ung thư thực quản. Sầu riêng chứa một lượng tương đối lớn các hợp chất flavonoid này.
Chiết xuất sầu riêng cũng có thể tiêu diệt các tế bào ung thư máu ở người.
Một nghiên cứu in vitro sử dụng chiết xuất cùi sầu riêng để điều trị các tế bào ung thư máu ở người cho thấy, ngay cả ở nồng độ thấp nhất, việc điều trị bằng chiết xuất sầu riêng cũng đủ gây chết tế bào ung thư.
Nghiên cứu xác định rằng, chiết xuất sầu riêng phát huy tác dụng chống ung thư của nó thông qua cơ chế gây tổn thương DNA và chết tế bào ở các tế bào ung thư máu.
Chiết xuất sầu riêng cũng được phát hiện có khả năng loại bỏ các gốc tự do, bao gồm nitric oxide, có thể thúc đẩy sự phát triển của mạch máu khối u.
2. Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Bác sĩ Jingduan Yang, Giám đốc điều hành Trung tâm Y tế phía Bắc ở New York, đã khái quát ba lý do tại sao sầu riêng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong chương trình video của ông trên nền tảng video mới Ganjing World. Ba lý do đó như sau:
- Sầu riêng chứa chất béo lành mạnh, bao gồm các axit béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa.
- Nó giàu chất xơ, đặc biệt là chất xơ không hòa tan, giúp ngăn ngừa táo bón và điều hòa đường huyết.
- Nó chứa carotenoid, polyphenol và flavonoid, tất cả đều giúp bảo vệ các tế bào nội mạc tim mạch khỏi tác hại của các gốc tự do và giảm viêm, do đó góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Một bài tổng quan cho thấy, đối với chuột được cho ăn sầu riêng, tổng cholesterol trong huyết tương sau ăn giảm 14,9% và lipoprotein mật độ thấp (LDL - cholesterol "xấu") giảm 21,6% so với những con không được cho ăn sầu riêng.
Hơn nữa, sầu riêng rất giàu kali, chứa 436 mg/100g cùi sầu riêng, cao hơn hàm lượng kali trong các loại trái cây giàu kali như chuối. Khoáng chất thiết yếu này giúp điều hòa huyết áp và duy trì sức khỏe tim mạch.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2022, theo dõi hơn 20.000 người tham gia trong gần 20 năm, cho thấy việc hấp thụ kali cao hơn có liên quan đến việc giảm 13% nguy cơ mắc các biến cố tim mạch.
Đáng chú ý, phụ nữ ăn nhiều natri sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ việc tăng lượng kali theo hướng giảm huyết áp tâm thu.
Giáo sư Liffert Vogt, nhà nghiên cứu chính của nghiên cứu này từ Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam ở Hà Lan, nhấn mạnh trong một bản tin phát hành rằng việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu kali có thể bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Kali giúp cơ thể thải ra nhiều natri hơn qua nước tiểu, do đó giảm nguy cơ huyết áp cao, bệnh tim và đột quỵ do ăn nhiều muối.
3. Giảm nhẹ chứng trầm cảm và cải thiện giấc ngủ
Tryptophan, cũng được tìm thấy trong sầu riêng, là một axit amin thiết yếu mà cơ thể không có khả năng tự tổng hợp và phải hấp thụ qua đường ăn uống.
Axit amin này rất quan trọng đối với việc tổng hợp serotonin, chất điều chỉnh các chức năng khác nhau của cơ thể, bao gồm hành vi, trí nhớ, cảm xúc và cân bằng đường tiêu hóa.
Serotonin đóng vai trò quan trọng trong việc giảm căng thẳng, lo lắng, trầm cảm và kiểm soát cảm giác thèm ăn.
Hơn nữa, serotonin là chất điều hòa chính của giấc ngủ và là tiền chất của melatonin, một hormone cần thiết cho một giấc ngủ ngon.
4. Kiểm soát lượng đường trong máu
Mặc dù có vị ngọt, các nghiên cứu đã xác nhận rằng sầu riêng là một loại trái cây có chỉ số đường huyết thấp, chỉ số đường huyết thấp hơn cả dưa hấu, đu đủ và thơm.
Sầu riêng giàu chất xơ và chất béo, giúp làm chậm quá trình hấp thụ glucose, ngăn ngừa đường huyết tăng đột ngột.
Bác sĩ Yang chỉ ra rằng do có chỉ số đường huyết thấp, sầu riêng là lựa chọn phù hợp cho những người muốn phòng ngừa hoặc kiểm soát bệnh tiểu đường và những người bị kháng insulin.
Lưu ý khi ăn sầu riêng
Mặc dù sầu riêng có giá trị dinh dưỡng và dược liệu cao, nhưng nó cũng chứa nhiều calo (147 calo/100g) và có thể khó tiêu hóa, vì vậy những người tiêu hóa kém nên ăn hạn chế.
Ngoài ra, những người mắc bệnh thận nên tránh tiêu thụ sầu riêng với số lượng lớn do hàm lượng kali cao, có thể dẫn đến tình trạng tăng kali máu, khi thận không thể thải kali hiệu quả.
Đối với những người không thích mùi vị của sầu riêng, bác sĩ Yang khuyên nên chọn chiết xuất sầu riêng, vì một số loại đã được chế biến để giảm mùi của quả.
Khử mùi bằng lớp vỏ trong quả sầu riêng
Sau khi ăn sầu riêng, mùi có thể lưu lại trong miệng. Hu Naiwen, một bác sĩ y học cổ truyền ở Đài Loan, gợi ý rằng hãy đổ đầy nước vào vỏ trong của quả sầu riêng, phần rỗng bao bọc hạt, sau đó uống hoặc dùng để súc miệng có thể giúp loại bỏ mùi hôi.
Một nghiên cứu của Malaysia cho thấy nhiệt độ miệng tăng lên sau khi ăn sầu riêng. Uống nước từ vỏ trong của quả sầu riêng giúp nhiệt độ miệng trở lại bình thường nhanh hơn so với uống nước lọc.
Theo Ellen Wan - The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
Ellen Wan đã làm việc cho phiên bản tiếng Nhật của The Epoch Times từ năm 2007.
