Thuốc chẹn thụ thể alpha (alpha-blockers), thường được kê đơn để điều trị Phì đại lành tính Tuyến Tiền liệt (BPH), có thể bảo vệ chống lại chứng mất trí nhớ thể Lewy (LBD).
Căn bệnh suy giảm trí nhớ thể Lewy (LBD), một dạng rối loạn thoái hóa thần kinh, gây ảnh hưởng đến trí nhớ, vận động và nhận thức. Nguy cơ mắc bệnh này có thể được giảm nhẹ nhờ các thuốc điều trị bệnh phì đại Tuyến Tiền liệt, theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Neurology.
Nghiên cứu mới
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Iowa và Đại học Michigan đã điều tra ba loại thuốc điều trị tuyến tiền liệt - terazosin, doxazosin và alfuzosin - xem chúng có thể mang lại tác dụng bảo vệ, chống lại chứng Mất trí nhớ thể Lewy (DLB) hay không.
Đây là những thuốc chẹn thụ thể alpha thường được kê đơn để điều trị bệnh Phì đại lành tính Tuyến Tiền liệt (BPH), một tình trạng trong đó tuyến tiền liệt phát triển to lên. Nhờ tác dụng thư giãn các cơ của tuyến và cơ ở cổ bàng quang, thuốc giúp giảm bớt các triệu chứng như tiểu tiện nhiều lần, tiểu đau.
Jacob Simmering, tác giả chính của nghiên cứu và là trợ lý giáo sư tại Phân khoa Phổi, Chăm sóc Đặc biệt và Bệnh nghề nghiệp thuộc Khoa Nội, Trường Y Carver, giải thích với The Epoch Times rằng các nghiên cứu trước đây cho thấy những thuốc này kích hoạt một loại enzyme liên quan đến quá trình tạo ra ATP, nguồn năng lượng của tế bào. "Chúng tôi giả thuyết rằng năng lượng tăng cao trong tế bào có thể giúp ngăn ngừa sự tích tụ của một số protein có hại, trong não, có liên quan đến chứng mất trí nhớ thể Lewy", ông nói.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 600.000 nam giới, những người này mới bắt đầu điều trị bằng một trong số ba loại thuốc kể trên hoặc hai thuốc khác, có tên là tamsulosin và 5ARIs (chất ức chế 5α-reductase).
Ông Simmering cho biết: "Chúng tôi đã xác định những người đàn ông bắt đầu sử dụng một trong ba loại thuốc này và một nhóm đối chứng gồm những người đàn ông bắt đầu dùng một trong ba loại thuốc BPH khác". Hai loại thuốc tamsulosin và 5ARIs được "cho là không có ảnh hưởng gì đến nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ."
Kết quả cho thấy những người đàn ông dùng terazosin, doxazosin hoặc alfuzosin có nguy cơ mắc LBD thấp hơn đáng kể so với những người dùng tamsulosin hoặc 5ARIs. Cụ thể, so với tamsulosin, nguy cơ giảm 40%, và với 5ARIs là 37%.
Ông Simmering cho biết trong một thông cáo báo chí “Những kết quả này rất thú vị, vì hiện tại đang không có một loại thuốc nào có thể ngăn ngừa hoặc điều trị chứng mất trí nhớ thể Lewy, loại mất trí nhớ do thoái hóa thần kinh phổ biến hàng thứ hai sau bệnh Alzheimer. Nếu chúng tôi có thể tìm được một loại thuốc hiện đang lưu hành mà lại có khả năng bảo vệ chống lại căn bệnh khiến người ta suy yếu này, thì sẽ giảm được đáng kể tác động của nó”.
Mặc dù kết quả nghiên cứu đầy hứa hẹn, nhưng vẫn cần có thêm các nghiên cứu khác, một trong đó là các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, để xác lập mối quan hệ nhân quả và khẳng định được lợi ích. Nếu được khẳng định, những loại thuốc này có thể mang lại một lựa chọn điều trị chi phí thấp và dễ tiếp cận cho các căn bệnh thoái hóa thần kinh.
Tác dụng phụ tiềm ẩn của thuốc chẹn thụ thể Alpha
Trong một bài báo được đăng trên Tạp chí Reviews in Urology, Bác sĩ Herbert Leper mô tả thuốc chẹn thụ thể alpha là loại thuốc có tác dụng làm các triệu chứng đường tiết niệu dưới "hiệu quả nhất, ít tốn kém nhất và được dung nạp tốt nhất".
Theo Quỹ Chăm sóc Tiết niệu, thuốc chẹn thụ thể alpha thường dung nạp tốt và có tác dụng nhanh. Tuy nhiên, do tác dụng hạ huyết áp, nó thường gây ra các tác dụng phụ như chóng mặt, mệt mỏi và nhức đầu. Tác dụng phụ nghiêm trọng nhất có thể xảy ra là giảm huyết áp ở mức gây nguy hiểm và ngất xỉu, đặc biệt là khi mới bắt đầu dùng thuốc.
"Một tác dụng phụ chính, đáng lo ngại là hạ huyết áp tư thế", ông Simmering nói. Hạ huyết áp tư thế là tình trạng huyết áp giảm đột ngột khi ta đứng dậy. Những loại thuốc này ban đầu vốn được phát triển để điều trị huyết áp cao. "Chúng không phải là loại thuốc “tuyệt vời” để điều trị huyết áp cao, và phần lớn đã được thay thế bằng các liệu pháp mới hơn. Hệ quả chính của hạ huyết áp tư thế là tăng nguy cơ té ngã", ông giải thích.
Ngoài ra, một số nam giới có thể gặp phải tình trạng xuất tinh ngược dòng, tức là tinh dịch đi vào bàng quang thay vì thoát ra ngoài qua dương vật trong quá trình xuất tinh. Theo một nghiên cứu năm 2021 trên tạp chí Sinh sản và Vô sinh, "Rối loạn xuất tinh được ghi nhận là tác dụng phụ của tất cả các thuốc chẹn thụ thể alpha thể hiện qua rất nhiều nghiên cứu".
Mất trí nhớ thể Lewy
Mất trí nhớ thể Lewy (DLB) là một rối loạn não bộ tiến triển, được đánh dấu bởi sự suy giảm nhận thức, vận động, hành vi và tâm trạng. Nó được gây ra bởi sự lắng đọng bất thường của protein alpha-synuclein, được gọi là các thể Lewy (Lewy bodies), trong não. Những khối protein vón cục này làm rối loạn cân bằng hóa học của não, dẫn đến các triệu chứng như nhận thức không ổn định, ảo giác thị giác, rối loạn tâm trạng và các vấn đề về chức năng sinh lý tự động như điều hòa huyết áp và nhiệt độ.
Học viện Quốc gia về các Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ ước tính rằng có khoảng 1 triệu người Mỹ bị ảnh hưởng bởi chứng mất trí do thể Lewy, bao gồm cả DLB và mất trí do Parkinson. Họ lưu ý rằng "Chẩn đoán DLB có thể khó khăn vì một số lý do. Các triệu chứng sớm của DLB thường bị nhầm lẫn với triệu chứng tương tự của các bệnh về não khác".
Diễn viên hài Robin Williams là một trong những người nổi tiếng nhất mắc phải DLB. Trường hợp này làm nổi bật tác động nghiêm trọng của nó đến sức khỏe tâm thần và thể chất. Các triệu chứng của DLB bao gồm ảo giác, mất thăng bằng, còng lưng và suy giảm nhận thức. Nó cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ, gây ra các vấn đề như buồn ngủ quá nhiều vào ban ngày và mất ngủ. Những thay đổi về hành vi, chẳng hạn như trầm cảm và lo lắng, cũng là những triệu chứng thường gặp.
Ý nghĩa rộng hơn của những phát hiện này
Ông Simmering nhấn mạnh với The Epoch Times về ý nghĩa rộng lớn hơn của những phát hiện này, lưu ý thêm đến tác động tiềm ẩn của chúng đối với các liệu pháp dành cho bệnh thần kinh thoái hóa. Ông nhấn mạnh đến lượng kinh nghiệm lâm sàng và dữ liệu an toàn rộng rãi, phong phú liên quan đến các thuốc điều trị tuyến tiền liệt như terazosin, doxazosin và alfuzosin.
Ông giải thích, "Một điều thú vị về các loại thuốc điều trị tuyến tiền liệt này là chúng đã được sử dụng để kiểm soát BPH một cách rộng rãi trong nhiều thập kỷ. Chúng tôi có lượng dữ liệu an toàn và kinh nghiệm lâm sàng đáng kể về việc sử dụng các loại thuốc này ở nam giới lớn tuổi và, ở một mức độ thấp hơn, là ở những phụ nữ lớn tuổi ".
Mức độ sử dụng rộng rãi và hồ sơ an toàn đã được thiết lập của các loại thuốc này có thể tạo điều kiện thuận lợi để chuyển hướng sang sử dụng chúng cho các tình trạng thoái hóa thần kinh, đẩy nhanh tốc độ áp dụng cho bệnh nhân.
Ngoài ra, nghiên cứu này cũng phản ánh nghiên cứu trước đây của ông Simmering về bệnh Parkinson, cho thấy một cơ chế chung. "Nếu cơ chế giả thuyết của chúng tôi là đúng - rằng các loại thuốc này có tác dụng làm tăng năng lượng trong tế bào và đảo ngược sự suy giảm chuyển hóa do tuổi tác - thì điều này có thể mang lại một liệu pháp đầy tiềm năng cho các bệnh thần kinh do thoái hóa, vì nhiều căn bệnh có chung các đặc điểm", ông nói.
Ông Simmering cũng chỉ ra rằng những liệu pháp hiện tại áp dụng cho các bệnh thần kinh thoái hóa, đang chủ yếu tập trung vào triệu chứng. "Hiện tại, các phương pháp điều trị của chúng tôi cho bệnh thần kinh thoái hóa còn hạn chế và phần lớn tập trung vào điều trị triệu chứng. Việc tìm kiếm các liệu pháp bảo vệ mới, có tiềm năng, sẽ làm thay đổi tiến trình đó hoặc ngăn ngừa bệnh ngay từ ban đầu", ông lưu ý.
Nếu các nghiên cứu trong tương lai xác nhận thành công tác dụng bảo vệ thần kinh của các loại thuốc điều trị tuyến tiền liệt này, nó có thể dẫn đến sự thay đổi đáng kể trong cách kiểm soát các tình trạng tương tự như bệnh mất trí thể Lewy.
Theo Sheramy Tsai, The Epoch Times
Tân Minh biên dịch
Sheramy Tsai, BSN, RN, là một y tá dày dạn kinh nghiệm với sự nghiệp viết lách kéo dài hàng thập kỷ. Là cựu sinh viên của Middlebury College và Johns Hopkins, Tsai kết hợp chuyên môn viết lách và điều dưỡng của mình để mang đến nội dung có sức ảnh hưởng lớn. Sống ở Vermont, cô cân bằng cuộc sống nghề nghiệp của mình với cuộc sống bền vững và nuôi dạy ba đứa con.
