Một trong những điểm đáng chú ý của Luật Đất đai 2024 là quy định về việc sẽ đổi sổ đỏ ghi sai vị trí đất.
Quy định cấp đổi sổ đỏ ghi sai vị trí thửa đất có hiệu lực từ 1/1/2025, theo Luật Đất đai 2024.
Đây là điểm mới so với Luật Đất đai 2013 khi đã nêu cụ thể cách xử lý với những sổ đỏ ghi sai vị trí thửa đất.
Luật cũ chỉ quy định chung, cơ quan có thẩm quyền chịu trách nhiệm đính chính sổ đỏ đã cấp nếu có sai sót về tên gọi, giấy tờ pháp nhân hoặc thân nhân, địa chỉ của người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất; sai sót thông tin về thửa đất, tài sản gắn liền với đất so với hồ sơ kê khai đăng ký đất đai đã được xác nhận.
Thông tin về vị trí, số thửa, tờ bản đồ cũng như sơ đồ thửa đất được ghi tại trang 2 và 3 trong sổ đỏ hiện hành.
Khi luật mới có hiệu lực, tất cả trường hợp sổ đỏ ghi sai vị trí đất từ trước đến nay đều sẽ được cấp đổi sổ mới.
Theo cơ quan soạn thảo, việc ghi sai vị trí thửa đất trên thực địa thường xảy ra trong thời kỳ đo đạc thủ công trước đây hoặc khi cấp sổ đã in sai vị trí thửa đất. Số lượng này không nhiều.
Theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường từ năm 2014, người dân muốn cấp đổi sổ đỏ cần chuẩn bị đơn đề nghị cấp đổi theo mẫu và bản gốc sổ đỏ đã cấp. Nếu sổ đỏ đang thế chấp tại ngân hàng, chủ đất cần có bản sao công chứng hợp đồng thế chấp. Hồ sơ được nộp tại Văn phòng đăng ký đất đai địa phương.
Luật Đất đai 2024 cũng quy định, thửa đất có diện tích chênh lệch giữa số liệu đo đạc thực tế với sổ đỏ đã cấp mà ranh giới không thay đổi, không có tranh chấp thì khi cấp hoặc cấp đổi sổ đỏ, sẽ tính theo số liệu thực tế.
Thửa đất khi đo đạc lại có thay đổi ranh giới và diện tích tăng thêm so với số liệu ghi trên sổ đỏ, thì phần diện tích này có thể được xem xét cấp sổ đỏ.
Hai trường hợp xử lý khi diện tích đất thực tế chênh lệch với sổ đỏ nêu trên cơ bản kế thừa từ Luật Đất đai 2013.
Chính phủ sẽ hướng dẫn Luật Đất đai 2024, quy định chi tiết việc cấp sổ đỏ, xác định lại diện tích đất ở cũng như đính chính, thu hồi, hủy sổ đỏ đã cấp.
5 loại đất không giấy tờ sẽ được cấp sổ đỏ từ 2025
Đất không giấy tờ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định trước 7/2014, không vi phạm, không tranh chấp sẽ được Nhà nước cấp sổ đỏ.
Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ 1/1/2025 quy định Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ) với hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ mà không vi phạm pháp luật, không thuộc trường hợp được giao đất sai thẩm quyền.
Ba trường hợp đầu tiên được cấp sổ đỏ là hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước 18/12/1980; từ 18/12/1980 đến trước 15/10/1993; từ 15/10/1993 đến trước 1/7/2014. Điều kiện là đất được UBND xã xác nhận không có tranh chấp.
Với thửa đất có nhà ở, nhà ở và công trình phục vụ đời sống, nếu diện tích toàn bộ thửa đất bằng hoặc lớn hơn hạn mức quy định thì được cấp sổ với diện tích bằng hạn mức đất ở. Nếu diện tích đất đã xây dựng nhà ở, công trình phục vụ đời sống lớn hơn hạn mức sẽ được cấp sổ đỏ theo diện tích thực tế đã xây.
Thửa đất có nhà ở, công trình phục vụ đời sống, diện tích nhỏ hơn hạn mức thì được cấp sổ đỏ toàn bộ thửa đất đó.
Thửa đất dùng vào mục đích sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp, thương mại, dịch vụ thì cấp sổ đỏ theo diện tích thực tế đã sử dụng, thời hạn lâu dài.
Diện tích đất vượt hạn mức, nếu là đất phi nông nghiệp, không phải đất ở thì được cấp sổ đỏ vào mục đích sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp, thương mại, dịch vụ.
Nếu diện tích vượt hạn mức là đất nông nghiệp sẽ được công nhận theo hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất. Trường hợp người sử dụng đất muốn được cấp sổ đỏ vào mục đích phi nông nghiệp với phần diện tích này, nếu phù hợp quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu, xây dựng, nông thôn, thì sẽ được đáp ứng.
Trong cả ba trường hợp nêu trên, người sử dụng đất khi được cấp sổ đỏ phải thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Thửa đất có nhiều hộ gia đình, cá nhân sử dụng chung thì cấp sổ đỏ tính theo tổng hạn mức đất ở của những người này. Nếu một hộ gia đình, cá nhân sử dụng nhiều thửa đất có nhà ở, công trình phục vụ đời sống, được UBND cấp xã xác nhận ổn định trước ngày 15/10/1993, thì hạn mức tính theo từng thửa đất.
Trường hợp bốn, hộ gia đình, cá nhân được giao đất nông nghiệp nhưng đã dùng làm đất ở, đất phi nông nghiệp trước 1/7/2014 mà không có giấy tờ, cũng được cấp sổ đỏ. Quy định này chỉ áp dụng với chủ đất có đăng ký thường trú tại địa phương điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn, được UBND xã xác nhận không có tranh chấp.
Trường hợp năm, hộ gia đình sử dụng đất ổn định vào mục đích nông nghiệp, được UBND xã xác nhận không có tranh chấp, cũng được cấp sổ đỏ theo hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền. Phần diện tích vượt hạn mức phải chuyển sang thuê của Nhà nước.
Còn lại, những hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ mà chưa đủ điều kiện cấp sổ đỏ theo các trường hợp nêu trên, được tạm thời sử dụng theo hiện trạng đến khi Nhà nước thu hồi.
Luật quy định, Nhà nước có trách nhiệm cấp sổ đỏ cho các trường hợp đã đăng ký và đủ điều kiện. Chính phủ sẽ quy định chi tiết trình tự cấp sổ đỏ với đất không giấy tờ.
Luật mới đã mở rộng diện cấp sổ đỏ cho đất không giấy tờ thêm 10 năm so với luật cũ (2014 thay vì 2004) và bổ sung các trường hợp đất nông nghiệp không có giấy tờ.
Luật Đất đai 2013 quy định, đất không giấy tờ trước 1/7/2004 được cấp sổ đỏ, điều kiện là sử dụng ổn định và không vi phạm, không tranh chấp, phù hợp quy hoạch địa phương.
Đất không giấy tờ trước 1/7/2014 chỉ được cấp sổ đỏ ở những nơi có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn và chủ đất có hộ khẩu thường trú tại địa phương, trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối.
Đồng tình mở rộng diện cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ, Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA), đánh giá việc này vừa đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người sử dụng đất, vừa thể hiện trách nhiệm của Nhà nước.
HoREA dẫn chứng, tại TP. HCM, việc cấp sổ đỏ đã đạt 99% nhưng vẫn còn một số hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp sổ đỏ dù đã sử dụng đất ổn định lâu đời hàng chục, trăm năm. Nguyên nhân bởi người dân không có giấy tờ đất và cũng không có nhu cầu xin cấp sổ đỏ.
Vì vậy, HoREA cho rằng, việc mở rộng diện cấp sổ đỏ cho đất không giấy tờ và quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc này sẽ nâng cao chất lượng quản lý đất đai.
Hoa Mỹ (T/h)
